ضرورت تفکر انتقادی و نقد و بررسی تحقق آن در مدارس متوسطه شهر تهران از دیدگاه معلمان

چکیده: هدف از پژوهش حاضر،نقد وبررسی نظرات ودیدگاه های معلمان رشته ریاضی وفیزیک وعلوم انسانی مقطع متوسطه در زمینه ی ماهیت و مفهوم تفکرانتقادی وضرورت توجه بدان وچگونگی تحقق آن در مدارس با تاکید بر در نظر گرفتن چهار عنصر اهداف، محتوا،روش تدریس و ارزشیابی بود. برای تهیه فهرست اولیه پرسشنامه به تعاریف و نظریه های موجود در این زمینه مراجعه شد و نظریه های همسو و حامی تفکر انتقادی از جمله دیدگاه های شناختی،ساخت گرایی و فراشناختی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در قالب سه سوال میزان آگاهی معلمان در رابطه با تعاریف و مفهوم تفکرانتقادی مورد نقد و بررسی قرار گرفت.در ادامه اهداف دوره ی متوسطه مدنظر قرار گرفت وجایگاه تفکر انتقادی در میان این اهداف بررسی شد ودر قالب شش سوال نظر معلمان را در زمینه ی جایگاه و ضرورت تفکر انتقادی در میان اهداف دوره متوسطه مورد بررسی قرار گرفت.سپس محتوای دروس رشته های ریاضی وفیزیک وعلوم انسانی مدنظر محقق قرار گرفت ونشانگرهای تفکر انتقادی در میان این دروس در نظر گرفته شد که عبارت بودند از:اهمیت دادن به قدرت کنجکاوی وجستجوی حقیقت،رساندن به بلوغ شناختی،رشد یادگیری مستقل در دانش آموزان،متناسب بودن با تغییرات جدید،هماهنگ بودن با تجربیات قبلی دانش آموزان، متناسب بودن با تجربیات زندگی آنها،برخوردار بودن از سلسله مراتب منطقی،رساندن به بینش تحلیلی . با توجه به این فهرست جایگاه وضرورت تفکر انتقادی در میان محتوای دروس مورد بررسی قرار گرفت و نظرات معلمان در قالب ده سوال پرسیده شد.سپس روش تدریس معلمان دردوره ی متوسطه مد نظر قرار گرفت ونظر معلمان در قالب پانزده سوال در رابطه با روش های تدریس و شرایطی که می تواند زمینه ی تحقق تفکر انتقادی را فراهم نماید،جویا شده و در نهایت جایگاه تفکر انتقادی در میان ارزشیابی معلمان در قالب نشانگرهایی همچون عدم تاکید بر حافظه ،سنجش استدلال،محدود نشدن توسط دیدگاه های خود،توجه نکردن به سوالات چهار گزینه ای،ارزیابی همه جانبه امور،سنجش تعصب دانش اموزان،بررسی دقیق شواهد... مد نظر قرار گرفت ونظر معلمان را در قالب شش سوال جویا شده و مشخص گردید که ایا اهمیتی به این نشانگرها درمیان ارزشیابی معلمان داده می شود.این پرسشنامه در قالب چهل سوال طراحی شده است ودر اختیار 186 دبیر مشغول به خدمت در دبیرستان های شهر تهران در سال تحصیلی 88-87 قرار گرفت، که به صورت نمونه گیری خوشه ای از مناطق ??و?? انتخاب شده بودند و در نهایت محقق با توجه به یافته های تحقیق بدین نتایج دست یافت که ،بنا بر دیدگاه معلمان تفکر انتقادی در میان" اهداف ،محتوا،روش تدریس و شیوه ارزشیابی دوره متوسطه"هیچ جایگاهی ندارد و بین نظرات آنان نیز تفاوت معناداری وجود ندارد. کلمات کلیدی: تفکر انتقادی،اهداف،محتوا،روش تدریس،شیوه ی ارزشیابی،دوره متوسطه